طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد بر خلوت و قلمروپایی

به دنبال رشد فزاینده شهرنشینی در دهه های اخیر در ایران و به ویژه در شهرهای بزرگ کشور نظیر تبریز، تامین مسکن به یکی از مهمترین مسائل کشور تبدیل شده است. نکته ای که در بررسی روند ایجاد مجموعه های مسکونی در ایران و خصوصا شهر تبریز مشاهده می گردد، این است که همواره از توجه به اصول و معیارهای روان شناختی در برنامه ریزی و طراحی مجموعه های مسکونی کاسته شده و این گونه مساکن از ایجاد محیط های مسکونی مطلوب برای پاسخ به نیازهای رفتاری ساکنین، فاصله گرفته اند و امکان آسیب های روان شناختی به ساکنین در این محیط ها، افزایش یافته است. تحقیق حاضر، پس از بررسی و بیان مشکلات مربوط به محیط های سکونتی در شهر تبریز، به شناخت ابعاد و معیارهای برنامه ریزی و طراحی مجموعه های مسکونی پرداخته و با تاکید بر معیارهای روان شناختی، نگاه ویژه ای به نیاز ساکنین به خلوت و قلمروپایی برای رسیدن به خودشناسی و زیبایی شناسی داشته است. در فرآیند این بررسی، عوامل موثر در مطلوبیت مجموعه های مسکونی نظیر آسایش و آرامش، هویت، سرزندگی، دسترسی، نظم و امنیت عنوان شده و با نگاه به الگوهای طراحی مجموعه های مسکونی در عصر حاضر و با توجه به مصادیق اجراشده در داخل و خارج کشور، معیارهای برنامه ریزی و احکام طراحی مرتبط استخراج شد. پس از تبیین مبانی برنامه ریزی نظیر اقلیم و فرم بنا در منطقه، فرهنگ و اقتصاد غالب و برنامه ریزی کالبدی، در طراحی مجموعه مسکونی مورد نظر در شهر تبریز، تلاش بر استفاده از این احکام و معیارها بود. در طراحی و ساخت مجموعه های مسکونی، رعایت این اصول و تامین فضایی مناسب برای زندگی و پاسخ به نیازهای روان شناختی افراد، می تواند فضاهای جدید را به محیط های مسکونی مطلوب تبدیل کند.